“Trójca Święta” – Obraz religijny Rublowa

Ikona "Trójca Święta" to obraz tablicowy namalowany przez Andrieja Rublowa na początku XV wieku. Prawdopodobnie najsłynniejszy ze wszystkich rosyjskich obrazów religijnych, reprezentuje jeden z najważniejszych punktów sztuki rosyjskiej późnego średniowiecza. Został namalowany w latach 1411-1425 dla klasztoru Trójcy Świętej Sergiusza. Klasztor ten, położony w mieście Sergiyev Posad, około 60km na północny wschód od Moskwy, został założony w 1345 roku przez św. Sergiusza z Radoneża i pozostaje najważniejszym rosyjskim klasztorem, a także duchowym centrum Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

W 1551 r. "Rada Stu Kapituł" Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego zastanawiała się nad kwestią ikon, starając się zdefiniować kanony ikonograficzne. Sobór uznał ikonę "Trójca Święta" Rublowa za idealne malarstwo średniowieczne tego typu i wzór dla wszystkich prawosławnych artystów rosyjskich.

Walory malarskie i techniczne ikony "Trójca Święta" Rublowa są z pewnością godne podziwu i trudno je przewyższyć jako wzór doskonałości. Tak więc przynajmniej z tego powodu takie wyróżnienie nikogo nie dziwi. Jednak to, co przekonało mnichów, było czymś głębszym, a ponadto typowo prawosławnym - utwór ukazuje idealną ekspresję Boga bez przedstawienia Boga. W ikonie "Trójca Święta" Rublowa jesteśmy w obecności Boga, ale go nie widzimy - my go nie rozumiemy. Rublow oparł swoją pracę na epizodzie biblijnym (Księga Rodzaju 18:2-15), który odnosi się do wizyty trzech tajemniczych wędrowców, którzy ogłaszają starzejącemu się Abrahamowi i jego żonie Sarze, z którymi dzielą się gościnnością, że wkrótce będą mieli syn. W rzeczywistości te trzy anioły są hipostazami Jedynego Boga, to znaczy reprezentują trzy tożsamości Trójcy: Boga Ojca, Boga Syna i Boga Ducha Świętego. Wszystkie trzy przedstawione tu figury mają identyczne cechy. To nie pomyłka: trzy osoby Trójcy są identyczne, każda spełnia swoją szczególną rolę.

Na obrazie Rublowa anioł po lewej przedstawia Ojca, pośrodku Syna, a po prawej Ducha Świętego, a ci pośrodku i po prawej odwracają głowy w kierunku tego na obrazie. który pozostaje nieruchomy, ponieważ Ojciec jest źródłem, z którego wszystko pochodzi. Wszyscy trzej błogosławią puchar, w którym znajduje się złożone w ofierze cielę, gotowe do spożycia. Cielę symbolizuje śmierć Chrystusa Zbawiciela na krzyżu, a jego przygotowanie jako pokarmu symbolizuje sakrament Eucharystii. Każdy anioł trzyma w delikatnej dłoni smukłą laskę jako symbol swojej boskiej mocy. Jednocząca symetria cichych, ale szlachetnych postaci łagodzi subtelne użycie kształtu i koloru, podczas gdy odcienie złota i pomarańczy zalewają scenę ciepłem i blaskiem, które wzmacniają jej boskiwydźwięk. Nie ma nic naiwnego ani uproszczonego w ich delikatności, nic monotonnego w bliskim podobieństwie między aniołami. Ich boskość przesyca obraz, gdy siedzą w stanie nieruchomej kontemplacji z oczami w kształcie migdałów, tajemniczo wpatrzonymi w nieznany nam świat, świat, z którego tchną te boskie istoty, odwiedzające Ziemię na tę chwilę.

Za nimi znajduje się: dom (dom Abrahama), symbolizujący miejsce wiecznego zbawienia; drzewo (Dąb Mamre), symbolizujące Drzewo Życia, oraz góra, symbolizującą górę Tabor, na której Duch Święty pojawił się podczas Przemienienia Chrystusa. Niebieski noszony przez postacie jest kolorem boskim. W centrum obrazu stoi kielich zbawienia. Prostokąt z przodu stołu oznacza kosmos. Kompozycja dzieła jest kołowa, to znaczy bez początku i bez końca - bez hierarchii.

Geniusz Rublowa polegał na jego decyzji o odrzuceniu większości tradycyjnych elementów, które można znaleźć w przedstawieniu historii gościnności Abrahama i Sary. Nie pokazuje Abrahama ani Sary, ani uboju cielęcia, ani nie pokazuje żadnych szczegółów samego posiłku. Anioły przedstawiono, jak mówią, a nie jedzą. Rublow czyni centrum kompozycji cichą komunię trzech aniołów reprezentujących Trójcę Świętą. "Trójca Święta" Rublowa jest idealną reprezentacją Boga, bez rzeczywistego przedstawienia Boga.