Co to jest sztuka sakralna i jakie są jej rodzaje i cele?
Istnieje wiele sposobów, w jakie zdefiniować możemy sztukę sakralną, lecz istnieją trzy zasadnicze aspekty, które ją charakteryzują:
-jest nią każde dzieło sztuki przedstawiające motyw biblijny bądź po prostu chrześcijański
-jest nią każde dzieło sztuki, które przestawia kult jakiegoś boga bądź bóstwa
-jest nią każde dzieło sztuki przestawiające motywy takich religii jak Islam, Buddyzm, Hinduizm, Judaizm, Jansenizm, Szinto lub tradycyjne religie w Chinach.
Przykładowymi dziełami chrześcijańskimi są obraz "Sąd Ostateczny" lub inne dzieła malarskie (te tutaj to te najpopularniejsze w Polsce).
Jednakże dogłębniejsza analiza wykazuje na to, że te aspekty dotyczą bardziej treści religijnych niż "jakości" religijnych. Dla przykładu, obraz przedstawiający scenę ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, która podkreśla Jego męczęnńska śmierć na krzyżu dla odkupienia naszych grzechów, jest znakomitym przykładem sztuki sakralnej. Co więcej, pewne religie (jak Islam, czy Prawosławie) posiadają pewne reguły określające, które rodzaje sztuki są dozwolone. Na przykład, rzeźba Mahometa uznana byłaby za bluźnierstwo raczej niż za dzieło sztuki sakralnej. Wobec powyższego, żeby zostać zakwalifikowane jako sakralne, obraz, rzeźba bądź architektura muszą posiadać wyraźnie rozpoznawalną narrację moralną, która nadaje dziełu konieczną "jakość" sakralną.
Tak jak z oceną wszystkich dzieł sztuki, określenie, czy ten moralny atrybut istnieje bądź też nie pozostaje kwestią subjektywną, aczkolwiek w większości przypadków ta ocena będzie najpewniej prosta i jednoznaczna.
Proponowana definicja brzmi tak:
Sztuką sakralna jest każde dzieło, którego temat (motyw) podtrzymuje przekaz moralny religii, którą ilustruje. W tym kontekście, religia oznacza każdy system wierzeń, które są uważane za religijne.
Podstawowe rodzaje sztuki sakralnej
Od starożytności najbardziej powszechnym rodzajem sztuki sakralnej było malarstwo i rzeźba, jednakże rodzajem, który był najbardziej imponujący jest bez wątpienia architektura. Od egipskich piramid, poprzez krąg kamieni zwany Stonehenge (w Anglii), Hagia Sophia (meczet) w Stambule, meczet Umajjadów w Damaszku, Kopuła na Skale w Jerozolimie, francuskie gotyckie katedry, Bazylika Świętego Piotra w Rzymie po Tadż Mahal w Indiach, autorytety religijne zwracały się w kierunku architektury by wzbudzać podziw i wpływać na ich wspólnoty religijne. Wewnętrzne i zewnętrzne dekoracje artystyczne tych chrześcijańskich, muzułmańskich i hinduskich świątyń zwykle zawierają bogaty wachlarz sztuki dekoracyjnej, w skład której wliczana jest kaligrafia, ceramika, rękodzieło, ikony, pisma natchnione, metalurgia, mozaiki, tapicerowanie, gobeliny, rzeźbienie w drewnie i witraże.
Cele sztuki sakralnej
Bezpośrednią (i pośrednią) funkcją sztuki sakralnej jest pozyskanie nowych wyznawców, którzy zasilą obecną wspólnotę religijną. Tym samym architektura jest najważniejszą formą, gdyż świątynia inspiruje, uczy i daje miejsce do wspólnego kultu wspólnocie religijnej. Statuy również inspirują, podczas gdy mozaiki we wnętrzach świątyń, jak również witraże, obrazują wydarzenia religijne, istoty boskie, czy świętych. Pełniły one bardzo ważną rolę w wiekach, kiedy analfabetyzm był powszechny. Poprzez interpretację przesłania na temat porządku wszechświata pod panowaniem Boga, sztuka chrześcijańska również wniosła wkład w utworzenie i utrzymanie ładu społecznego. Podobnie było w innych religiach, lecz jak dotąd to Kościół Katolicki jest największym patronem sztuki.
Czytaj nasz blog tutaj.
