Jak Apostołowie przedstawiani są w sztuce biblijnej?

04/26/2022

Spośród swoich licznych uczniów Chrystus wybrał zaledwie dwunastu apostołów do krzewienia wiary chrześcijańskiej i głoszenia Dobrej Nowiny. Byli wśród nich (Mt 10:2-4) Szymon zwany Piotrem, jego brat Andrzej, Jakub i Jan synowie Zebedeusza, Filip, Bartłomiej, poborca ​​podatkowy Mateusz, Jakuba syn Alfeusza, Tadeusza, zwany też Judą, Szymona Zeloty, Tomasz Didymus "bliźniak" i Judasz Iskariota. (Uwaga: tylko dwóch apostołów było również ewangelistami: Jan i Mateusz).

Ostatnia Wieczerza - Leonardo da Vinci
Ostatnia Wieczerza - Leonardo da Vinci

Apostołowie zostali przedstawieni w wielu obrazach i rzeźbach, na których jest też Chrystus, zwłaszcza w "Ostatniej Wieczerzy" Leonarda da Vinci (1495-98) - najsłynniejszym obrazie włoskiego renesansu w XV wieku. Konkretne prace: "Grosz czynszowy" (1427, fresk w Kaplicy Brancaccich) "Wręczenie kluczy św. Piotrowi" (1481-2, Kaplica Sykstyńska) autorstwa Perugino, "Czterej Apostołowie" (1526, Alte Pinakothek, Monachium) Albrechta Durera, "Obmywanie nóg" (1547, Muzeum Prado w Madrycie) autorstwa Tintoretta.

Najwcześniejsze przedstawienia artystyczne Apostołów znajdują się na malowidle "Ostatnia Wieczerza" w katakumbie św. Kaliksta z końca III wieku. Podobną kompozycję można zobaczyć na mozaice z VI wieku w kościele Sant'Apollinare Nuovo w Rawennie (Włochy). Płaskorzeźby Apostołów znajdują się również na kilku sarkofagach z IV wieku, w tym Teodozjusza w Sant'Ambrogio w Mediolanie (389). 

Wizerunki apostołów były stałymi elementami sztuki chrześcijańskiej bizantyjskiej (zwłaszcza mozaiki), a także malarstwa włoskiego trecento (np. "Ołtarz La Maesta" (1308-11) autorstwa Duccio, późnogotycka rzeźba w drewnie "Ołtarz Apostołów" w Kościele St. Kilians-Kirche zu Windsheim (1509) autorstwa Tilmana Riemenschneidera, sztuka renesansu (np. gobeliny Rafaela 1515-16, w Kaplicy Sykstyńskiej).

Ołtarz La Maesta - Duccio
Ołtarz La Maesta - Duccio

Używając własnego charakterystycznego stylu, tj. przyziemnego naturalizmu, Caravaggio namalował liczne sceny z życia apostołów. Jego najsłynniejsze dzieła to: "Powołanie św. Mateusza" (1600), "Męczeństwo św. Mateusza" (1600), "Ukrzyżowanie św. Piotra" (1601) i "Nawrócenie św. Pawła w drodze do Damaszku" (1601). Wizerunki apostołów były i są nieodłacznym elementem sztuki chrześcijańskiej i stanowili oni i stanowią źródło inspiracji dla wielu artystów. Nie tylko chrześcijańskich, ale i tych, którzy jawnie byli ateistami, lecz fascynowały ich te wielkie postaci i dziedzictwo, które po sobie pozostawili, przekazując nauki Chrystusa i kładąc fundamenty Kościoła Chrześcijańskiego.

Czytaj nasz blog tutaj.