Malowidła w jaskiniach dowodem na religijność człowieka prehistorycznego.
Obraz może być wart tysiąca słów, natomiast malowidła naskalne stanowią link do zrozumienia tysięcy lat ludzkiej historii, myśli i postępu cywilizacyjnego. Badając malowidła naskalne w Europie Zachodniej i stanowiska archeologiczne na Bliskim Wschodzie, badacze stwierdzili, że podobieństwa i różnice między artefaktami pokazują, że ludzka wiara w bogów istniała zanim człowiek zaczął się oddawać uprawie roli i hodowli zwierząt.
Skoncentrujmy się teraz na przyczynach rewolucji neolitycznej, które było początkiem przejścia od myślistwa i zbieractwa do rolniczego trybu życia. Miało miejsce około 12 000 lat temu i charakteryzowało się rozwojem osad i rolnictwa, a także wynalezieniem wojny. i wprowadzeniem podstaw zarządzania ziemią i siłą roboczą. Obecnie debata wokół tego problemu koncentruje się na tym, czy przyczyny zmiany były bytowe (niedobór flory i fauny do polowania i zbierania) czy ideologiczne (ludzka koncepcja bogów skłaniała ich do przekonania, że człowiek podległy jest bogom, a ludzie mają nadane przez bogów prawo do władania królestwem zwierząt.
Analizując europejskie malowidła jaskiniowe z wcześniejszego paleolitu w porównaniu z neolitycznymi znaleziskami z Bliskiego Wschodu, archeolodzy wykazali, że przedstawienia zwierząt na malowidłach nie pełniły jedynie funkcji dekoracyjnej lub były tylko i wyłącznie przedstawieniem ówczesnego trybu życia, ale odzwierciedlały one religijną ikonografię i koncepcję świata podobną do tej z epoki neolitu. Pokazując slajdy z artefaktami z dwóch epok, zwrócili oni uwagę, że zarówno sztuka neolitu, jak i paleolitu przedstawiała duże, silne zwierzęta, takie jak bizony czy żubry, na które ówcześni ludzie nie chcieli zbytnio polować ze względu na nieodłączne niebezpieczeństwo temu towarzyszące.
Artefakty z obu okresów również wykazywały stosunkowo niewielką liczbę ludzkich postaci. Jednak kiedy się pojawiły, postacie ludzkie w sceneriach oddawanej czci obu epok były albo niepłciowe, albo męskie, przy czym postacie kobiece pojawiały się prawie wyłącznie w sceneriach domowych.
Oś pionowa w przedstawieniach stanowi kluczową różnicę między dwoma artefaktami z tych dwóch okresów. Skupiając się na malowidłach jaskiniowych, badacze wskazali na specyficzną organizację zwierząt na poziomych osiach lub w kołowych wzorach jako zasadniczo różniącą się od artefaktów neolitu, w których zwierzęta są ułożone pionowo na filarach i w innych miejscach.
Naukowcy wskazali, że ta organizacja wokół osi pionowej reprezentuje przełom ewolucyjny, który zainicjował siedzący tryb życia, ale poprzedzał jeszcze rozwój rolnictwa. Oś pionowa symbolizowała obecność struktury hierarchicznej w ówczesnych społecznościach, w których relacje między ludźmi a duchami ludzi stały się ważniejsze niż relacje między ludźmi a duchami zwierząt. Rozbudowane rytuały pogrzebowe obejmujące odcięcie i przechowywanie głowy jako formę honoru dodatkowo wspierają tę teorię. Znaczne zmniejszenie znaczenia duchów zwierzęcych, jako niebędących już integralną częścią ludzkiego świata duchowego, ma podwójne znaczenie. Po pierwsze, pokazuje, że ludzie rozpoczęli ujarzmianie zwierząt na długo przed rozpoczęciem uprawy roli. Po drugie, ta ewolucja świata duchowego w formie hierarchicznej poprzedzała rozwój rolnictwa i mogła być postrzegana jako część siedzącego trybu życia, który stał się dominujący.
Podsumowując swój wywód, badacze stwierdzili, że dostępne dowody wskazują, iż koncepcja bogów nie była ideologiczną rewolucją - ogromną, rozległą zmianą, która nastąpiła w stosunkowo krótkim czasie i na zawsze zmieniła ludzkie życie. Zamiast tego stwierdzili, że zebrane razem malowidła jaskiniowe i artefakty archeologiczne z późniejszych epok wykazały powolny, stopniowy rozwój koncepcji bogów i religijności człowieka.
Czytaj nasz blog tutaj.