Skrócona historia sztuki biblijnej – najważniejsze nurty i przemiany
Biblijne ilustracje po raz pierwszy pojawiły się w katakumbach w Rzymie w III wieku. Ta wczesna sztuka chrześcijańsko-rzymska trwała do upadku Rzymu (ok. 450), po czym główny jej nurt przeniósł się do Bizancjum. Chociaż włoskie miasto Rawenna krótko wiodło prymat jako centrum zachodniego i wschodniego chrześcijaństwa, to Konstantynopol pozostał głównym źródłem sztuki średniowiecznej przez całe średniowiecze, aż do europejskiego odrodzenia (od ok. 800 r.). Jedynym wyjątkiem pośród upadku Europy Zachodniej była Irlandia, której opactwa wyprodukowały niezwykłe dzieła sztuki klasztornej (ok. 600-1200).
Kościół rzymski ogłosił swoje odrodzenie programem budowy katedr na ogromną skalę (ok. 1000-1300), obejmującym epoki romańskiego i gotyckiego projektowania. Zwłaszcza architektura gotycka doprowadziła do ogromnego zapotrzebowania na posągi biblijne i rzeźby reliefowe, a także do powstania obszernej ikonografii chrześcijańskiej, dotyczącej sposobu przedstawiania Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny i Świętej Rodziny zgodnie z obowiązującymi kanonami. Na przykład trzy portale zachodniej fasady katedry w Chartres zawierają ogromną liczbę rzeźb biblijnych. Również malarstwo średniowieczne było wysoko cenione za ilustrowanie scen biblijnych, zazwyczaj w formie malowideł ściennych. Sztuka kościelna rozkwitała w XIV wieku, np. malarstwo przedrenesansowe, które doprowadziło do renesansu we Florencji i w Rzymie: oba te miejsca słyną z mecenatu nad szerokim spektrum dzieł z zakresu sztuki biblijnej. Ciekawy komentarz na temat konieczności tworzenia biblijnych dzieł sztuki można znaleźć w fundamentalistycznych poglądach Girolamo Savonaroli (1452-98).
Reformacja i w konsekwencji pojawienie się protestantyzmu, sprzyjały nowym i bardziej powściągliwym formom sztuki religijnej, jak na przykład holenderskie malarstwo "vanitas", forma malarstwa martwej natury z XVII wieku, promowane przez takich artystów jak Pieter Claesz (1597-1660) i Willema Kalfa (1622-93). Jednak to Rembrandt van Rijn (czołowy przedstawiciel sztuki religijnej w XVII-wiecznym malarstwie holenderskim) stworzył szereg wysublimowanych dzieł biblijnych, które zachwyciły cały świat. Potem nastały czasy kontrreformacji, która zapoczątkowała chwalebny okres katolickiego malarstwa barokowego, na czele z El Greco w Hiszpanii, Federico Barocci w środkowych Włoszech, Rubens w Antwerpii i Caravaggio w Rzymie. Z pewnymi godnymi uwagi wyjątkami, koniec sztuki barokowej oznaczał początek długiego, stopniowego upadku sztuki biblijnej, który trwa po dziś dzień.
Czytaj nasz blog tutaj.