Bizantyjski obraz sakralny – wybierz coś wyjątkowego, co odbiega od klasycznego kanonu

Bizantyjski obraz sakralny jest nie tylko różny od tych malowanych podług klasycznego kanonu katolickiego, ale posiada swój unikatowy walor estetyczny, który podoba się wielu Polakom, choć większość z nas jest wyznania katolickiego. Lecz, czym jest bizantyjski obraz sakralny? Bizantyjski obraz sakralny jest bardziej przedmiotem modlitwy niż czymkolwiek innym. Choć czasem określane obiektami bałwochwalczymi, ikony znaczą więcej niż to, co można określić za pomocą tej definicji ("bałwochwalstwo"). Bizantyjski obraz sakralny w średniowiecznym kościele towarzyszył przede wszystkim modlitwom, aby dać wiernemu dwuwymiarowy obraz, a nie trójwymiarowy stały przedmiot, do wykorzystania w jego modlitwie. Wierzący nie czcili samego obiektu, ale religijną osobę na obrazie lub, w przypadku niektórych ikon, cesarza.

Bizantyjski obraz sakralny jest dziełem sztuki typowo religijnym, nazywany jest również "ikoną". Słowo to pochodzi od greckiego słowa "eikōn", oznaczającego "obraz". Najczęściej ikony przedstawiają postaci religijne, od Chrystusa, Maryi Panny, świętych po anioły. Co więcej, popularne ikony są wykonane w stylu portretowym, ale mogą również zawierać narracje.

Termin "ikona" ogólnie odnosi się do określonego stylu sztuki z religii prawosławnej wykonanej w stylu malarstwa drewnianego, jednak pojawiły się w wielu mediach i rozmiarach, duże, małe, jako biżuteria, posągi, ozdoby kościelne itp. i zostały datowane na VIII wiek n.e.

W kościele prawosławnym bizantyjski obraz sakralny (ikona) służył do kontemplacji podczas modlitwy, która służyła do bezpośredniego komunikowania się z postaciami religijnymi. I chociaż wiele dzieł z okresu Cesarstwa Bizantyjskiego pozostało do podziwiania po dziś dzień, istniało wielkie wzburzenie przeciwko znacznie większej liczbie tych dzieł, niż dotąd wiemy. Wzburzenie to nazywane jest ikonoklazmem, w myśl którego bizantyjski obraz sakralny jest czymś nie do przyjęcia, gdyż promuje bałwochwalstwo (kult przedmiotów).

Ikonoklazm jest zdefiniowany jako działanie polegająca na atakowaniu lub asertywnym odrzucaniu cenionych przekonań i instytucji lub ustalonych wartości i praktyk lub też jako odrzucenie lub zniszczenie obrazów religijnych jako heretyckich.

W historii Kościoła chrześcijańskiego było więcej niż jeden epizod ikonoklazmu, więc nie jest to ewenement występujący tylko w kulturach bizantyjskich czy prawosławnych. W odniesieniu do bizantyjskiego, czyli wschodniego Kościoła prawosławnego, obrazoburczy ruch "łamania obrazów" jest powiązany z teologicznymi debatami między państwem bizantyńskim a Kościołem prawosławnym. Ze względu na lata, w których nie wolno było wytwarzać ikon ani używać ich w kulcie, niewiele z nich pozostało po dziś dzień. Niezależnie od tego, czy zostały zniszczone, czy zamalowane,nie obyło się bez utraty pięknych dzieł sztuki. Ani obrazy religijne i namalowane nań postaci, ani głowy państw nie były bezpieczne od zniszczenia, a bizantyjski obraz sakralny był przedmiotem ataku wielu fanatyków ikonoklazmu.

Zjawisko to występuje po dziś dzień, kiedy powstają nowe reżimy polityczne, mają one tendencję do niszczenia ikonicznych obrazów kultywowanych przez poprzednie grup polityczne lub religijne. Dzieje się to na Bliskim Wschodzie, a nawet w Stanach Zjednoczonych, gdzie pomniki poświęcone przywódcom frakcji z czasów wojny secesyjnej są burzone z powodu poglądów, jakie reprezentują w odniesieniu do rasizmu, czy niewolnictwa. Podobny los spotkał bizantyjski obraz sakralny.